[Review] Cách chữa nhiệt miệng cho trẻ

Trẻ bị nhiệt miệng ảnh hưởng đến thói quen ăn uống và sự phát triển thể chất của bé. Các cách chữa nhiệt miệng cho trẻ dưới đây sẽ giúp mẹ giải quyết nhanh chóng vấn đề mà con đang gặp phải.

1. Thế nào là nhiệt miệng?

Các vết nhiệt miệng có thể khiến bé bị đau rát, khó chịu

Nhiệt miệng là tình trạng trên niêm mạc trong má, nướu, lưỡi xuất hiện các ổ viêm loét có đường kính từ 1 – 10mm hình bầu dục hoặc tròn. Nhiệt miệng không lây nhiễm nhưng có thể khiến trẻ bị đau rát khi vết loét tiếp xúc với các loại thức ăn, nước uống.

Nhiệt miệng có thể tự khỏi sau 7 – 10 ngày mà không gây sẹo. Tuy nhiên, nếu nhiệt miệng kéo dài trên 2 tuần thì mẹ cần đưa bé đến các bác sĩ để kiểm tra và xử lý kịp thời.

Xem thêm:

• Nguyên nhân khiến trẻ bị nhiệt miệng
• Trẻ bị nhiệt miệng uống thuốc gì?
• [Hỏi – Đáp] Làm gì khi trẻ bị nhiệt miệng và 6 lưu ý cho mẹ

2. Các loại nhiệt miệng và triệu chứng

Nhiệt miệng được chia làm 3 thể bệnh chính bao gồm:

2.1. Viêm đau nhiệt miệng nhỏ

Viêm đau nhiệt miệng nhỏ là thể phổ biến nhất trong các loại nhiệt miệng. Trong đó, các vết nhiệt miệng có hình bầu dục với viền đỏ xung quanh kích thước đường kính nhỏ hơn 12mm. Viêm nhiệt miệng nhỏ có thể tự lành sau 1 – 2 tuần và không để lại sẹo.

2.2. Viêm đau nhiệt miệng lớn

Viêm đau nhiệt miệng lớn có các tổn thương viêm loét sâu và rộng hơn với kích thích đường kính có thể lớn hơn 12mm. Thể bệnh này gây nhiều đau nhức cho trẻ và cần đến 6 tuần để có thể điều trị khỏi. Sau khi khỏi bệnh có thể để lại sẹo.

2.3. Viêm đau nhiệt miệng thể herpetiform

Thể nhiệt miệng herpetiform được tạo thành từ nhiều vết loét có kích thước nhỏ

Thể bệnh này được biểu hiện bởi 10 – 100 vết viêm loét có kích thích nhỏ hơn 3mm chụm lại thành cụm. Các cụm này có thể được điều trị khỏi sau 1 – 2 tuần mà không để lại sẹo cho người bệnh.

3. Lý do trẻ bị nhiệt miệng?

Các bác sĩ cho biết, hiện tại chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây nhiệt miệng là gì. Tuy nhiên, có một số yếu tố làm tăng cường nguy cơ xuất hiện các vết loét được phát hiện bao gồm:

• Vệ sinh răng miệng: Sử dụng bàn chải quá cứng để vệ sinh răng miệng có thể gây ra các tổn thương trên nướu, lợi. Thông qua các tổn thương hở đó, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây ra các ổ viêm loét như nhiệt miệng.
• Vô tình cắn vào má: Cắn vào má quá mạnh có thể gây tổn thương và làm hình thành các ổ viêm loét.
• Chế độ ăn uống chưa hợp lý: Việc ăn quá nhiều đồ cay, nóng gây nóng trong cũng là nguyên nhân khiến cơ thể nóng trong và xuất hiện các vết nhiệt miệng.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Hệ miễn dịch giảm sút khiến cơ thể không có khả năng đề kháng với sự tấn công của các loại vi khuẩn, virus.
• Rối loạn bài tiết bên trong cơ thể.
• Căng thẳng: Căng thẳng quá mức có thể làm giảm miễn dịch khiến cơ thể không chống lại được vi khuẩn, virus dẫn làm tăng nguy cơ bị nhiệt miệng.
• Trẻ bị nóng, phải dùng kháng sinh: Một số trường hợp trẻ dùng kháng sinh trong thời gian dài cũng khiến cơ thể bị nóng và biểu hiện ra bên ngoài bằng tình trạng nhiệt miệng.
• Một số bệnh lý: Một số bệnh lý đường tiêu hóa cũng là nguyên nhân gây ra chứng nhiệt miệng như:
  • Viêm loét đại tràng
  • Bệnh Celiac
  • Bệnh Behcet

4. Cách chữa nhiệt miệng cho trẻ từ thực phẩm

Sử dụng các loại thực phẩm, rau, củ, quả có tính mát  giúp thanh nhiệt là cách chữa nhiệt miệng tự nhiên, an toàn được rất nhiều bà mẹ lựa chọn.

4.1. Các loại nước ép sinh tố từ rau củ quả

Nước ép cà chua giải pháp chữa nhiệt miệng cho trẻ từ bên trong

Các loại nước ép củ quả là nguồn bổ sung dồi dào vitamin, chất xơ và các khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng hỗ trợ điều trị, khắc phục tình trạng nhiệt miệng hiệu quả.

• Nước ép cà chua: Chứa dồi dào các loại vitamin như vitamin A, vitamin K, vitamin C, vitamin B6, đồng, photpho… giúp kích thích quá trình tái tạo và phục hồi tổn thương tại các vết nhiệt miệng.
• (Cà chua tăng tái tạo và phục hồi vết loét trên niêm mạc miệng)
• Nước cam, chanh: Vị chua trong nước cam chanh có tính mát sẽ giúp thanh lọc và đào thải các cặn bã trong cơ thể thúc đẩy quá trình tự lành của các vết nhiệt miệng.
• Nước ép dứa: Nước ép dưa giàu các enzyme tiêu hóa tự nhiên giúp kích thích tiêu hóa, tăng cường quá trình phân giải và hấp thu dinh dưỡng loại bỏ nguyên nhân gây nhiệt miệng từ bên trong.
• Nước ép củ cải: Súc miệng giúp làm săn se các ổ viêm loét, ức chế phản ứng viêm, sát khuẩn và bảo vệ các vết viêm do nhiệt miệng gây ra. Tác dụng này được tạo ra bởi thành phần dồi dào vitamin A, Vitamin C và tinh dầu có trong củ cải.

4.2. Ngậm chất chát

Y học hiện đại đã chứng minh được tác dụng của những sản phẩm chứa thành phần tanin có khả năng tạo phức hợp với các protein làm săn se các vết thương hở và tạo ra lớp bảo vệ giúp các vết thương nhanh chóng lành lại. Một số loại chứa Tanin thường được sử dụng để ngậm như nước trà xanh, quả sung, vỏ xoài….

4.3. Uống nước khế chua

Trong thành phần của khế chua có chứa Vitamin C, A, E, K, B5… các chất khoáng như đồng, kali, magie… có tác dụng kích thích tiêu hóa, thanh nhiệt giải độc làm mát cơ thể và khắc phục tình trạng nhiệt miệng. Ngoài ra, chất xơ trong quả khế cũng có tác dụng trợ tiêu hóa, hỗ trợ sự phát triển của lợi khuẩn, hấp phụ các chất thải và làm sạch lòng ruột.

4.4. Mật ong

Mật ong kháng khuẩn tốt là cách chữa nhiệt miệng cho trẻ

Mật ong là thực phẩm có khả năng kháng khuẩn tự nhiên rất tốt. Mẹ có thể sử dụng mật ong thoa trực tiếp vào các vết nhiệt miệng để sát khuẩn và giúp tổn thương lành nhanh hơn.

4.5. Giấm táo súc miệng

Giấm táo có tính acid nhẹ có thể tiêu diệt một số loại vi khuẩn đồng thời làm sạch răng miệng. Do vậy, mẹ có thể hướng dẫn bé sử dụng một chút giấm táo pha loãng để súc miệng sau khi ăn.

4.6. Sữa chua

Trong sữa chua có nhiều lợi khuẩn, men tiêu hóa có lợi thúc đẩy quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi. Tiêu hóa tốt đồng nghĩa với quá trình hấp thu dinh dưỡng, đào thải cặn bã của cơ thể đang diễn ra tốt. Đây chính là yếu tố quan trọng trong điều trị chứng nhiệt miệng ở trẻ nhỏ.

Mẹ có thể cho bé ăn sữa chua khoảng 3 lần/ tuần, ăn sau bữa chính 30 phút.

4.7. Sử dụng một số loại rau củ trái cây thoa cho bé

Một số loại rau củ, trái cây có tính chống viêm tự nhiên nên mẹ có thể tận dụng thoa lên các vết nhiệt miệng để nhanh lành hơn. Đây là một trong những cách chữa nhiệt miệng cho trẻ đễ dàng và đơn giản nhất.

4.7.1. Dùng lá rau ngót

Rau ngót có tính mát mẹ có thể sử dụng để trị nhiệt miệng cho trẻ

Mẹ lấy một nắm lá rau ngót đem rửa sạch rồi giã nát. Sau đó, thêm một chút mật ong rồi khuấy đều thành hỗn hợp sền sệt. Dùng tăm bông chấm dịch này thoa lên các vết nhiệt khoảng 2 -3 lần/ ngày. Cảm giác đau rát, khó chịu sẽ giảm nhanh và vết nhiệt miệng lành lại nhanh hơn.

4.7.2. Sử dụng cùi dừa

Mẹ chọn loại cùi dừa bánh tẻ loại bỏ hết phần vỏ cứng rồi đem xay chắt lấy nước cốt. Sau đó, thêm mật ong với tỉ lệ 1:1 rồi trộn đều. Dùng hỗn hợp mật ong nước cốt dừa thoa lên vết nhiệt miệng của bé 3 lần/ ngày.

4.7.3. Phương pháp sử dụng vỏ dưa hấu

Mẹ lấy khoảng 50g vỏ quả dưa hấu được đem sao vàng sau đó tán thành bột nhỏ. Mỗi lần dùng thì trộn bột này cùng với mật ong để được hỗn hợp sền sệt bôi lên miệng vết nhiệt miệng ngày từ 1 – 2 lần.

4.8. Thực đơn dinh dưỡng cho bé bị nhiệt miệng

Các bé bị nhiệt miệng cần có thực đơn riêng. Tránh sử dụng các món ăn gây kích ứng, đau xót hay kiêng khem quá mức gây thiếu hụt dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của con.

4.8.1. Nguyên tắc khi xây dựng thực đơn

Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ chất: chất đường, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin và chất khoáng.

Không cho bé ăn các thức ăn nóng, mặn hay thực phẩm gây nóng.

Kiêng đặc biệt nước đá lạnh: Các loại nước đá lạnh có thể khiến các vết nhiệt miệng trở nặng hơn nên cần được loại bỏ trong thời gian này.

Chất đạm nên ăn như cá nước ngọt, baba, vịt, ngan … Các loại thực phẩm này được xếp nhóm có tính hàn giúp làm mát cơ thể, lương huyết, bổ huyết giúp khắc phục tình trạng nóng trong hỗ trợ điều trị bệnh nhiệt miệng hiệu quả.

Giải nhiệt cho bé bằng các loại nước mát như nước ép rau má, nước nấu râu ngô, bột sắn dây, nước ép rau diếp cá.

4.8.2. Thực đơn dinh dưỡng cho trẻ bị nhiệt miệng

4.9. Lưu ý

Vệ sinh răng miệng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị nhiệt miệng. Khoang miệng cần được đảm bảo sạch sẽ để hạn chế tối đa sự phát triển và tấn công của vi khuẩn vào các vết nhiệt miệng. Một số điều mẹ cần lưu ý như sau:

• Nhắc nhở con đánh răng trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy, sau khi ăn nên súc miệng bằng nước muối sinh lý.
• Không sử dụng các loại nước súc miệng, kem đánh răng chứa Sodium Lauryl Sulfate bởi các sản phẩm này có tính kiềm cao có thể gây kích ứng và làm tổn thương các vết viêm loét.

5. Bổ sung các loại vitamin và khoáng chất

Bổ sung vitamin nhóm B giúp trị nhiệt miệng cho trẻ

Một số loại vitamin tốt cho trẻ bị nhiệt miệng:

• Vitamin B: Vitamin B12, Vitamin B2, Vitamin B9 và Vitamin B7 có tác dụng kích thích tăng cường tái tạo tế bào ở các mô bị tổn thương giúp các vết nhiệt miệng nhanh chóng phục hồi. Ngoài ra, vitamin B12 còn giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiệt miệng tái phát trở lại.
• Sắt: Nghiên cứu cho thấy, việc bổ sung thêm Sắt vào khẩu phần ăn của người bị nhiệt miệng giúp thu nhỏ kích thước miệng của các vết từ đó rút ngắn thời gian điều trị. Hàm lượng Sắt tùy theo độ tuổi và thể trạng của trẻ. Do vậy, mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
• Kẽm: Kẽm có khả năng hạn chế tình trạng viêm, kháng khuẩn, tăng cường khả năng miễn dịch cho con. Mẹ nên bổ sung nhóm thực phẩm Đậu xanh, sữa chua,  trứng, cá hồi, thịt gà,hạt điều, hạt bí ngô, nấm… để tăng cường Kẽm cho bé.

6. Cách chữa nhiệt miệng cho trẻ bằng bài thuốc dân gian

6.1. Đắp ngô thù du

Phương pháp này sử dụng bột ngô thù du để đắp vào lòng bàn chân của trẻ. Bột ngô thù du sẽ dẫn toàn bộ hỏa độc và nhiệt độc thoát ra khỏi cơ thể từ đó khắc phục được tình trạng nhiệt miệng.

Cách thực hiện cũng khá đơn giản. Mẹ chỉ cần lấy khoảng 2 thìa cà phê bột ngô thù du rồi trộn với giấm đã được đun sôi tạo thành hỗn hợp bột sền sệt. Sau khi nguội, mẹ đắp hỗn hợp này lên lòng bàn chân của con, băng lại và giữ trong khoảng 2 tiếng là có thể gỡ ra. Thực hiện 1 lần/ ngày vào buổi tối để đạt được hiệu quả tốt nhất.

6.2. Cỏ nhọ nồi

Cỏ nhọ nồi kết hợp với mật ong giúp sát khuẩn vết loét tốt đồng thời giảm đọng dịch ngăn chặn phản ứng viêm mở rộng. Để sử dụng cỏ nhọ nồi trị nhiệt miệng cho bé, mẹ cần thực hiện như sau:

• Bước 1: Lấy cỏ nhọ nồi rửa sạch rồi giã nát chắt lấy nước cốt
• Bước 2: Thêm một chút mật ong vào nước cốt rồi trộn đều
• Bước 3: Dùng tăm bông thấm hỗn hợp nước cốt cỏ nhọ nồi – mật ong rồi bôi lên các vết nhiệt miệng

Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để có được hiệu quả tốt nhất.

6.3. Bài thuốc lục nhất tán

Bài thuốc lục nhất tán phối hợp các vị thảo dược cho tác dụng sát trùng, giải độc, tiêu viêm giúp điều trị nhiệt miệng ở trẻ nhỏ.

Thành phần bài thuốc gồm có:

• Hoạt thạch: 6 phần
• Cam thảo: 1 phần

Đem 2 dược liệu này trộn cùng mật ong thành hỗn hợp sền sệt sau đó dùng tăm bông thoa thuốc vào các vết loét 2 – 3 lần/ ngày để giảm đau rát và giúp bệnh nhanh lành.

7. Đưa trẻ đi khám bác sĩ

Các vết nhiệt miệng thông thường sẽ được điều trị khỏi sau khoảng 1 tuần. Sau khi mẹ đã áp dụng các cách chữa nhiệt miệng cho trẻ mà vết nhiệt miệng của bé không có dấu hiệu thuyên giảm thì mẹ cần đưa bé đến gặp bác sĩ.

Ngoài ra, nếu bé gặp phải tình trạng dưới đây mẹ cũng cần đưa con đến các cơ sở y tế để thăm khám điều trị:

• Tổn thương chuyển sang dạng xơ cứng có hình dáng như chồi bông cải trong miệng.
• Xuất hiện các mảng trắng, đen, đỏ trong miệng và các chân răng sau khi nhổ không lành lại
• Bị trở ngại với các hoạt động: nhai, nói, đồng thời có tình trạng tăng tiết nước bọt nhiều

8. Phòng tránh nhiệt miệng hiệu quả cho bé

Nhiệt miệng ở trẻ nhỏ hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng các biện pháp:

• Giúp con loại bỏ các yếu tố nguy cơ: Không cho bé ăn quá nhiều thức ăn có khả năng gây kích thích khoang miệng (ớt, hạt tiêu, giấm…).
• Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể: Bổ sung các thực phẩm giàu các vitamin và chất khoáng Vitamin C, B1, B6, B12, PP, magie, kẽm, đồng…  để đảm bảo cho da và niêm mạc khỏe mạnh.
• Hạn chế gây áp lực tinh thần cho bé khiến bé bị căng thẳng quá mức làm ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch và sức khỏe đường tiêu hóa.
• Đảm bảo khoang miệng luôn được chăm sóc và vệ sinh sạch sẽ sau khi ăn, tránh tình trạng vệ sinh kém làm tăng nguy nhiễm khuẩn, virus.
• Kiểm tra định kỳ sức khỏe răng miệng để phát hiện ra những bất thường và có biện pháp khắc phục kịp thời.
• Hình thành cho bé thói quen luyện tập thể dục thể thao giúp tăng cường hệ miễn dịch cho toàn bộ cơ thể từ đó chống lại các nguy cơ viêm nhiễm.

Với những tổng hợp về cách chữa nhiệt miệng cho trẻ, chúng tôi mong rằng bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức thật hữu ích cho mẹ. Chúc mẹ và bé luôn khỏe!

Dược sỹ Nguyễn Thị Thu Hiền

“Với 9 năm kinh nghiệm là chuyên gia tư vấn hàng đầu về Y dược của Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung ương 3, tôi không ngừng trau dồi kiến thức chuyên môn và đem lại những thông tin hữu ích cho người bệnh.”